Spotkanie z Michaelem Morys-Twarowskim

romuald.saletra: Składam szczere wyrazy uznania dla p. M. Morysa-Twarowskiego za podjęty trud popularyzacji dziejów Księstwa Cieszyńskiego. Prezentowana książka jak najbardziej jest warta uznania i lektury, której sam się z uwagą poświęciłem. Praca pt. „Dzieje Księstwa Cieszyńskiego” jest owocem pielęgnowanej przez wiele lat pasji i konsekwentnie rozwijanych zainteresowań autora ogniskujących wokół tematu Śląska Cieszyńskiego (Księstwa Cieszyńskiego). Czytelnik z łatwością wyczuwa emocjonalny związek pisarza z regionem, szczególnie z jego przeszłością. W ten sposób mamy do czynienia z pracą, która w sposób przystępny przedstawia zwięzłą prezentację losów Księstwa Cieszyńskiego z przeznaczeniem (jak sądzę) dla współczesnego czytelnika, który niekoniecznie ma ambicję zmierzenia się z parotomowymi i niejednokrotnie trudnymi w powszechnym odbiorze „Dziejami Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych”. W opisywanej pracy p. M. Morys-Twarowski jest również uprzejmy podzielić się z nami wieloma szczegółami i ciekawostkami historycznymi.

romuald.saletra: Treść książki pt. „Dzieje Księstwa Cieszyńskiego” co do zasady zamyka się w cezurach czasowych od 1290 r. do 1920 r. i jest podzielona na dwie części (dotyczą okresu panowania Piastów i losów Księstwa Cieszyńskiego pod opieką Habsburgów), które zostały przedstawione w nieco innej konwencji. Autor nie ukrywa, iż jego celem jest uwypuklenie dziejów samego Księstwa Cieszyńskiego, które należy odróżniać od historii regionu (Śląska Cieszyńskiego). Słusznie twierdzi, iż do tej pory skupialiśmy się na przeszłości regionu, której Księstwo Cieszyńskie jak najbardziej stanowi część. Z kolei temat samego Księstwa Cieszyńskiego dotychczas był prezentowany w odniesieniu do trapiących lokalną społeczność sporów politycznych o podłożu narodowym. W konsekwencji czego jest to pierwsza praca (aczkolwiek o charakterze popularyzatorskim w moim odczuciu), która skupia się na losach wymienionego feudalnego partykularyzmu, który do dziś funkcjonuje w tożsamości mieszkańców pod nieco błędnym określeniem Śląska Cieszyńskiego (być może konsekwencja dwudziestowiecznych sympatii demokratyczno-ludowych, które wrogo odnosiły się wobec monarchii).

romuald.saletra: Praca została napisana wedle współczesnych konwencji preferowanych w piśmiennictwie historycznym, w szczególności tym adresowanym do szerszego grona odbiorców – trudno się dziwić autorowi, iż również ulega obecnie panującym tendencjom. Nieco bardziej wytrawnych czytelników mogą razić niektóre sformułowania, które spotykamy w treści książki – sprawiają wrażenie nieco zbyt bardzo kolokwialnych, bądź nawet wulgarnych. W mojej skromnej ocenie dotychczasowy dorobek pisarski p. M. Morysa-Twarowskiego (w tym opisywana praca) charakteryzuje się delikatnym przesytem ciekawostek i szczegółów nad narracją. Owszem, autor osiągnął swój cel (przybliżenie losów samego Księstwa Cieszyńskiego), jednak moim zdaniem zaprezentowaną treść można było ukazać przez pryzmat jakiejś konwencji – być może czegoś nie dostrzegłem. Cieszy mnie, iż Księstwo Cieszyńskie zostało przedstawione w sposób obiektywny, co w pewien sposób może razić tych, którzy od tej książki oczekiwali rewizji powszechnie (lokalnie) znanych zdarzeń z przeszłości.

romuald.saletra: Z autorem można polemizować na temat kresu Księstwa Cieszyńskiego – postrzeganie tego feudalnego partykularyzmu na przestrzeni wieków ulegało zmianie. Poza 1920 r. możemy rozważać inne cezury np. 1653 r., 1713 r., 1740 r., czy 1849 r. – jednak zastosowane w treści książki ujęcie uznajemy za preferowane. Innego rodzaju polem do dyskusji są zastosowane odniesienia do znanej współczesnemu pokoleniu popkultury. Nie wszystkie utwory z całą pewnością znajdą swoje miejsce w kanonie i z biegiem czasu (krótka perspektywa) poszczególne nawiązania staną się nieczytelne.